|
Poczuj się jak ryba w wodzie Powszechnie uważa się pływanie za jeden z najzdrowszych sportów. Ruch w wodzie, połączony z pokonywaniem znacznego jej oporu, harmonijnie kształtuje postawę ciała. Dowodem tego mogą być zgrabne sylwetki, jakie obserwujemy u większości osób uprawiających ten piękny sport Pływanie i ćwiczenia w środowisku wodnym hartują organizm, zapobiegają zachorowanią, zwiększają wydolność organizmu i opóźniają starzenie. W wodzie, zwłaszcza chłodnej, organizm w krótkim czasie traci duże ilości ciepła. W temperaturze 240 C utrata ciepła ustroju po 15 minutach wynosi 418 dżuli, natomiast w temperaturze 120 C organizm traci 418 dżuli już po 4 minutach, w powietrzu w temperaturze 120 C utrata ciepła tej samej wartości następuje dopiero po 1 godzinie. Tak więc, jeżeli ćwiczenie w środowisku wodnym odbywają się systematycznie przez dłuższy czas, organizm broniąc się przed zbytnim oziębieniem uruchamia mechanizmy obronne. Z pomocą umiejętnego treningu i hartowania możemy ustrój człowieka przystosować jak wykazały badania do długiego (1,5 - 2 godz.) pływania nawet w wodzie o temperaturze 10 C i niżej. Hartująca rola pływania zwiększa się dzięki mechanicznym oddziaływaniem wody na ciało. Opływanie ciała przez wodę, spowodowane ruchem ciała a w naturalnych zbiornikach dodatkowym ruchem wody, wzmacnia naczynia krwionośne skóry i umieszczone w niej zakończenia nerwowe. Wszystko to aktywizuje ruchy naczyń krwionośnych, poprawia przemianę materii, ułatwia przepływ krwi i wzmacnia system nerwowy. Lepszy krwiobieg przyczynia się z kolei do wydatniejszego zaspokojenia zapotrzebowania ustroju na tlen. Duże potrzeby tlenowe ustroju w wodzie spowodowane są przyśpieszeniem przemian materii w czasie pływania. Tak więc pływanie jest doskonałym środkiem likwidującym niedotlenienie ustroju. Pływanie może stać się doskonałym zabiegiem hartującym. Hartowanie poprzez pływanie jest wypróbowanym skutecznym zabiegiem choć nieumiejętne stosowanie go daje wręcz odwrotne rezultaty. Nadmierne długotrwałe oziębienie ustroju może być przyczyną chorób i przeziębienia. Z punktu widzenia możliwości motorycznych człowieka pływanie i ćwiczenia w środowisku wodnym ma naj-większe szanse pozostania najbardziej masowym środkiem aktywności ruchowej. Zdrowotna rola pływania związana jest z odmiennością środowiska i związaną z tym specyfiką ruchu dostępnego zarówno dla niemowlęcia jak i dla człowieka w wieku starczym. Szczególne korzystne mechaniczne działania wody wpływa na stan i rozwoju układu oddechowego. Pozioma pozycja ciała w wodzie w czasie pływania w dużym stopniu ułatwia pracę serca. Ciśnienie wody na całą powierzchnię klatki piersiowej utrudnia zarówno wdech, jak i wydech wykonywany do wody, jedynie wydech nad wodą jest ułatwiony. Przepływając 800 - 1000 m człowiek wykonuje ok. 500 - 600 szybko powtarzających się oddechów z maksymalnym wdechem i wydechem. Taka liczba ruchów klatki piersiowej systematycznie powtarzana powoduje znacznie wzmocnienie mięśni oddechowych co powoduje zwiększenie pojemności życiowej płuc. Osiąga ona u pływaków do 7000 cm3, a głębokie i rytmiczne oddychanie uaktywnia całe płuca. Oddychanie pływaka „pełną piersią” przeciwdziała osadzaniu się i rozwoju różnych bakterii i wirusów w szczytowych i innych partiach tkanki płucnej. Dlatego pływanie i ćwiczenia w środowisku wodnym jest efektywnym sposobem zapobiegania chorobom płuc i oskrzeli. W wodzie morskiej lub rzecznej znajdują się zwykle pierwiastki mineralne i chemiczne oddziałujące dodatnio na organizm pływającego człowieka. Niemniej istnieje szereg przeciwwskazań od uprawiana pływania i ćwiczeń w środowisku wodnym. W powyższym opracowaniu mówiliśmy, że pływanie wydajnie przyśpiesza krwiobieg. Większa masa krwi przepływająca przez tętnice pływającego napotyka znaczny opór w ich rozciąganiu spowodowanym ciśnieniem wody. Pokonywanie tego oporu na obwodzie układu tętniczego przyczynia się do zwiększenia ciśnienia krwi. Ciśnienie jest tym większe, im niższa jest temperatura wody (kurczenie się naczyń). U osób zdrowych znaczne powiększenie ciśnienia w czasie pływania nie budzi specjalnych obaw. Tak więc oprócz wartości zdrowotnych do uprawiania pływania istnieją również przeciwwskazania zdrowotne do uprawiania ćwiczeń fizycznych w środowisku wodnym. Chorzy na serce nie powinni pływać bez uprzedniego zasięgnięcia porady u lekarza. Ponadto pływanie obciąża układ krążenia, jak oddychania, dlatego też osobom ze zmianami chorobowymi w płucach odradza się uprawianie pływania. Poza chorobami układu krążenia i oddechowego, lekarze nie radzą uprawiania ćwiczeń fizycznych w środowisku wodnym w przypadku chorób skóry, oczu, uszu, gardła i nerek.
mgr sportu Ryszard Drzyżdżyk
|