Nowa Gazeta Praska

Każdego roku 14 tys. Polek dowiaduje się, że ma raka piersi, ponad 4,5 tys. z nich umiera. Rak szyjki macicy zabiera rokrocznie ponad 1700 kobiet, połowę z tych, które zachorowały na ten typ nowotworu. Rak jelita grubego uśmierca co roku 9 tys. osób, z 13 tys., które nań zachorowały. Te przerażające statystyki mogłyby ulec radykalnej zmianie na lepsze, gdybyśmy regularnie się badali.

Propagowaniu idei profilaktyki nowotworowej, która m.in. polega na wczesnym wykrywaniu choroby, służy konkurs Zdrowa Gmina. Właśnie ruszyła jego II edycja. Organizator konkursu - Polska Unia Onkologii - zachęcony sukcesem pilotażowej edycji, zdecydował o powtórzeniu akcji. W ubiegłym roku w konkursie wzięło udział 80 gmin z województwa mazowieckiego. Pierwsze miejsce i miano zdrowych przypadło gminom - Paprotnia i Wodynie. To one odnotowały największy odsetek osób, które zgłosiły się na badania przesiewowe, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia i Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych. W Wodyniu 20% pań wykonało badanie mammograficzne, zaś w Paprotni na badania cytologiczne zgłosiło się blisko 13,6% kobiet. Na drugim miejscu wśród zdrowych gmin znalazła się Pilawa, trzecie miejsce przypadło w udziale Starym Babicom. Sukcesy gmin mazowieckich nie byłyby możliwe, gdyby nie wsparcie i wspólne działanie urzędów miast i gmin, przychodni lekarskich, straży gminnych, szkół, parafii, ośrodków pomocy społecznej - jednym słowem wszystkich, którzy mogli wziąć udział w stronie wykonawczej i rozpropagowaniu idei. Dla osób mieszkających z dala od placówek medycznych, w których wykonywane były badania przesiewowe, organizowano nawet transport. Jak widać z efektów, to pospolite ruszenie bardzo się opłaciło. Dla wygranych gmin wynik konkursu miał również wymierny efekt w postaci nagród pieniężnych.

Polska Unia Onkologii - inicjator konkursu Zdrowa Gmina - jest pozarządową organizacją pożytku publicznego. Działa na rzecz wszelkich inicjatyw zmierzających do skutecznego zwalczania chorób nowotworowych. Zrzesza lekarzy onkologów i wszystkich, którzy wspierają ideę walki z rakiem, organizuje warsztaty, kursy specjalizacyjne, społeczne kampanie medialne i konferencje dotyczące tematyki chorób nowotworowych i ich profilaktyki. Na najwyższym stopniu ogólności jest to działanie na rzecz realizacji ustawy o Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych, która weszła w życie 1 lipca 2005. Właśnie pięcioletnim staraniom PUO zawdzięczamy funkcjonowanie tej ustawy. Konkrety wynikają wprost z ustawy i stanowią szczegółowe cele Polskiej Unii Onkologii. Choć wydaje się oczywistością, ten cel PUO nie został jeszcze w naszym kraju w pełni zrealizowany: chodzi o zapewnienie wszystkim chorym na nowotwory powszechnej dostępności do świadczeń medycznych i to na poziomie zgodnym ze standardami zalecanymi przez Światową Organizację Zdrowia, Unię Europejską i przez krajowe i zagraniczne towarzystwa naukowe. Te standardy często nie są również zgodne z założeniami Paryskiej Karty Walki z Rakiem, która została uchwalona 11 lat temu, podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem. Kolejny cel PUO to promowanie europejskich standardów nauczania onkologii w akademiach medycznych i na studiach podyplomowych, a także ujednolicenie nauczania onkologii we wszystkich akademiach medycznych i we wszystkich zawodach medycznych, które w jakikolwiek sposób wiążą się z opieką nad chorymi na nowotwory złośliwe. Ogromnie istotne jest również tworzenie warunków do prowadzenia badań naukowych, które zbliżałyby świat medyczny do skutecznej walki z nowotworami. PUO walczy również o zniesienie limitów świadczeń, zapewnianych przez wysokospecjalistyczne placówki onkologiczne. II edycja Konkursu Zdrowa Gmina została uroczyście zainaugurowana 7 lutego w Centrum Nauki Kopernik, z udziałem przedstawicieli wszystkich gmin biorących udział w II edycji. W tym roku wygrana będzie trudniejsza, bowiem do konkursu staną gminy z aż sześciu województw: mazowieckiego, łódzkiego, lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego i opolskiego. Najlepsze, tzn. te, które osiągną najwyższy wskaźnik zgłoszeń na badania profilaktyczne, finansowane przez NFZ i NPZChN, pomiędzy marcem a sierpniem tego roku, mogą liczyć na wysokie nagrody - 100 tys. zł za pierwsze miejsce, 50 tys. za drugie i 25 tys. zł za trzecie. Zadaniem gmin w pierwszym etapie tegorocznej edycji jest przeprowadzenie działań, propagujących profilaktykę chorób nowotworowych, w szczególności: raka piersi, jelita grubego i raka szyjki macicy. Działania muszą skutkować wykonaniem badań przesiewowych przez maksymalnie duży odsetek społeczności gmin, biorących udział w konkursie. Drugi etap to ocena projektów działań promujących profilaktykę nowotworową, przy czym ocenie będzie podlegać również to, w jaki sposób gminy zamierzają - jeśli wygrają - wydatkować na tę promocję konkursowe nagrody pieniężne, bowiem te muszą być wykorzystane właśnie na realizację działań opisanych w projektach.

W uroczystej inauguracji II edycji Konkursu Zdrowa Gmina uczestniczyli przedstawiciele zwycięskich gmin z I edycji. Można było zatem posłuchać, jak się wygrywa i jak działać, by wygrać. O tym, jak wygląda w Polsce profilaktyka nowotworowa, mówili eksperci: dr n. med. Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii; dr n. med. Jerzy Giermek, kierownik Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi i prof. dr hab. n. med. Jarosław Reguła - prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, koordynator Programu badań przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. Konkluzja jedna - jest jeszcze wiele do zrobienia, pomimo iż sytuacja systematycznie, choć powoli się poprawia. O konkursie Zdrowa Gmina dr Janusz Meder powiedział - "Program ma na celu zwiększyć wykrywalność chorób nowotworowych, a jednocześnie zmniejszyć zachorowalność na raka piersi, szyjki macicy czy jelita grubego. Wierzę, że dzięki kontynuacji konkursu na terenie 6 województw, a w przyszłości na terenie całej Polski, przyczynimy się do zwiększenia świadomości zdrowotnej wśród mieszkańców, a tym samym obniżą się statystyki zachorowalności i umieralności z powodu nowotworów."

Gminy startujące mogą liczyć na wsparcie organizacji pacjenckich - Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych, Federacji Stowarzyszeń "Amazonki", Ogólnopolskiej Organizacji na rzecz walki z rakiem szyjki macicy "Kwiat Kobiecości" i Stowarzyszenia Europacolon Polska. Patronat medialny m.in. - Programu I Polskiego Radia, TVP 1, serwisu samorządowego PAP, Gazety Samorządu i Administracji, portalu rynekzdrowia.pl i telewizji regionalnych TVP - daje gwarancję właściwego nagłośnienia konkursu.

Do końca lutego gminy mają czas na zgłoszenie swojego akcesu do konkursu, a z pewnością warto to uczynić. Zdrowa Gmina to zdrowa Polska, bowiem wszystko zaczyna się od małych ojczyzn. Zdrowie też.

Elżbieta Gutowska