|
Odpady w uścisku MBP
Dziś przyjrzymy się kolejnej z metod unieszkodliwiania odpadów komunalnych. O mechaniczno - biologicznym ich przetwarzaniu (MBP) wspominaliśmy pobieżnie w ostatnim tekście dotyczącym gospodarki odpadami. Przetwarzanie odpadów komunalnych metodą MBP, to szereg procesów prowadzących do ich przekształcenia: rozdrabnianie, przesiewanie, sortowanie, homogenizacja, klasyfikacja i separacja. Procesy te odbywają się - w zależności od zastosowanej technologii - w różnorodnych konfiguracjach, a służą mechanicznemu rozdzieleniu strumienia odpadów (najczęściej zmieszanych odpadów komunalnych) na frakcje dające się w całości lub w części wykorzystać materiałowo lub energetycznie. W trakcie procesów MBP dochodzi również do wydzielenia z odpadów frakcji ulegającej biodegradacji, co w następnej kolejności może prowadzić do ich biologicznego przetwarzania w warunkach tlenowych lub beztlenowych. Metody na odpady Systemy MBT oparte są zarówno na stosunkowo prostych urządzeniach, jak i na kompleksowych i mocno rozbudowanych technologiach. Istotą jest założony cel. Spośród dwóch rozwiązań mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, pierwsze pozwala na przygotowanie odpadów do składowania, zaś drugie do właściwego przetworzenia termicznego. Przygotowanie odpadów do składowania wymaga osiągnięcia wysokiego stopnia rozkładu związków organicznych. Strumień zmieszanych odpadów trafia do sortowania. Wydziela się zeń frakcje metali żelaznych i nieżelaznych, stosując sita o różnych rozmiarach oczek. Pozostała frakcja organiczna jest poddawana tlenowej lub beztlenowej stabilizacji biologicznej, po której może być składowana. Cel mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, jako technologii przygotowawczej do ich późniejszej termicznej obróbki, jest nieco inny. W tym przypadku chodzi o obniżenie zawartości wody w ich ogólnej masie. Strumień zmieszanych odpadów jest rozdrabniany (po usunięciu metali) i umieszczany w specjalnych, zamkniętych tunelach, w których odpady są napowietrzane przez 10 dni. Po tym procesie zawartość wody w materiale wynosi 20%. Warto przyjrzeć się procesom mechanicznego przetwarzania odpadów. Przesiewanie prowadzi do rozdzielenia odpadów na różne frakcje, których ziarnistość jest uzależniona od wielkości oczek w sitach. W zależności od rodzaju zastosowanej technologii używa się sit obrotowych, bębnowych, przesiewaczy wibracyjnych i wstrząsowo-przegubowych. Frakcje grube to odsiew, frakcje drobne to przesiew. Homogenizacja polega na ujednorodnieniu materiału. Oddzielanie (separacja) metali żelaznych odbywa się przy użyciu separatorów magnetycznych, które przyciągają żelazne odpady. Metale nieżelazne oddzielane są przy użyciu separatorów indukcyjnych, które generują prądy wirowe, "wyłapujące" aluminium, ołów, cynk, miedź. Tlenowa stabilizacja masy Etap obróbki mechanicznej przygotowuje odpady do następnej w kolejności stabilizacji biologicznej. Stabilizacja tlenowa ekstensywna wykorzystuje zachodzące w biomasie zjawiska naturalne, zaś w progresywnej procesy tlenowe są zewnętrznie wspomagane. W reaktorach, o których wspominaliśmy w poprzednim tekście z naszego cyklu, przepływ powietrza jest wymuszany. W reaktorze stabilizacja przebiega znacznie szybciej niż w przypadku stabilizacji ekstensywnej. Produkty powstające w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania - w punktu widzenia ustawodawstwa - w części lub w całości zachowują status odpadów, co powoduje, że w dalszym ciągu mamy problem z ich zagospodarowaniem. Dla części z nich trzeba poszukiwać rynków zbytu, zaś spora część trafia na składowiska. Metody tlenowej stabilizacji wymagają sporych powierzchni zabudowy, zarówno w przypadku metody progresywnej, jak i ekstensywnej. Powstające w trakcie procesów ciepło nie może być odzyskane. Proces jest stosunkowo trudny do kontroli. W wyniku procesów tlenowych nie powstaje biogaz, który w myśl polskiego ustawodawstwa jest traktowany jako paliwo odnawialne i jako takie może być sprzedawany, bądź używany lokalnie, na potrzeby instalacji MBP, obniżając koszty jej eksploatacji. Dziś generalnie odstępuje się od tlenowych metod przetwarzania zmieszanego strumienia odpadów komunalnych. Powstający w ich wyniku produkt właściwie nie może być określany jako kompost, nie spełnia bowiem wymagań środowiskowych i wymagań rynku, nie może wobec tego służyć do użyźniania gleby i ostatecznie jego miejsce jest na składowisku. Kompost dobrej jakości powstaje jedynie w wyniku przetwarzania odpadów zielonych: trawy, liści, drobnych gałęzi. Kolej na metan O wyższości beztlenowej stabilizacji odpadów, tzw. fermentacji metanowej, można dyskutować. Dyskutują o niej ekolodzy, dla których nie jest rozwiązaniem idealnym. Pozostają po niej również odpady, które trzeba umieszczać na składowiskach. Tyle, że są to odpady stosunkowo bezpieczne. Stabilizacja beztlenowa (inaczej fermentacja), przebiega na mokro i na sucho, bądź półsucho. Można ją zastosować zarówno dla wydzielonej frakcji organicznej jak i dla zmieszanego strumienia odpadów komunalnych. Powstający w jej wyniku odpad, składowany na wysypisku, jest przefermentowany, więc nie emituje biogazu do atmosfery. Metanizacja nie wymaga dużych powierzchni (o połowę mniej niż metoda tlenowa, dla obiektu o tej samej mocy przerobowej), w znacznie większym stopniu chroni środowisko, produkowany metan może być wykorzystany na potrzeby zakładu przetwarzania odpadów, ale też sprzedawany zewnętrznym odbiorcom. Jak widać, żadna z dotychczas opisywanych metod przetwarzania odpadów nie jest idealna. Spalanie, mechaniczna obróbka, stabilizacja tlenowa i beztlenowa, a nawet spalanie plazmowe. Wszystkie metody generują mniejsze lub większe ilości odpadów - popiołów, pyłów, masy balastowej, z którymi coś trzeba zrobić. To coś oznacza najczęściej miejsce na wysypisku. Nie poddajemy się. W następnym tekście będziemy szukać lepszych rozwiązań. Elżbieta Gutowska |