We wrześniu ubiegłego roku informowaliśmy o przygotowywanej książce poświęconej harcerzom z Pragi. Apelowaliśmy o pomoc finansową. W końcu marca roku bieżącego na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się promocja książki zatytułowanej Straż nad Wisłą. Ogromny wysiłek autora pana dra Grzegorza Nowika i wydawnictwa Rytm został uwieńczony pełnym sukcesem. Wśród wielu instytucji, które wspomagały finansowo wydanie historycznej pracy znajduje się również Zarząd Dzielnicy Praga Północ, co z satysfakcją odnotowujemy.
      Książka Straż na Wisłą składa się z trzech tomów o łącznej objętości ok. 1.600 stron i 1.400 fotografii. Zamieszczono w niej nazwiska ok. 1.500 harcerek i harcerzy z Pragi, Bródna, Żerania, Targówka, Pelcowizny, Kamionka, Grochowa, Saskiej Kępy i dzielnic wchodzących w skład obecnych Gmin i Dzielnic Warszawy.
      Autor dr Grzegorz Nowik od najmłodszych lat poświęcił się pracy w harcerstwie. Książkę swą przygotowywał, jak nas informuje - w ciągu dwudziestu lat. Ale zdajemy sobie sprawę że książkę tę tak naprawdę pisał przez całe swe życie - od chwili kiedy został członkiem 22 WDH noszącej dziś imię Kazimierza Skorupki.
      Praca składa się ze wstępu informującego o dziejach Pragi i harcerstwa, począwszy od 1918 r. do okresu tuż przed 1939 r. Siedem rozdziałów poświęcono w tomie I - Chorągwi Szarych Szeregów - Praga w latach 1939-1942. W tomie II - Hufcowi GS Praga 1942-1943, hufcowi BS Praga 1942-1944 i Hufcom Zawiszy 1942, 1944.
      W tomie III - Blokowi „Bazylika” - Okręgowi Szarych Szeregów Warszawa Praga 1944. Każdy rozdział zaopatrzony jest w aneks przedstawiający struktury organizacyjne i wykazy harcerzy. W posłowiu udokumentowano działalność Okręgu Praga podczas Powstania Warszawskiego oraz role harcerzy Szarych Szeregów w odrodzeniu Hufca Harcerzy - Praga po wojnie. Książka uzupełniona jest indeksami osobowymi, geograficznymi i organizacyjnymi. Straż nad Wisłą jest pierwszą monografią działalności harcerstwa na Pradze w okresie II Wojny Światowej. Wśród dotąd wydanych prac monograficznych na temat Szarych Szeregów o Pradze wspominano raczej marginesowo. Wystarczy podać, iż w trzy tomowej pracy zbiorowej „Szare Szeregi Harcerze 1939-1945” - Pradze poświęcono... kilka zdań! co z żalem wypomina pan dr Grzegorz Nowik.
      Przed promocją książki autor przedstawił swą pracę na trzech spotkaniach autorskich w lutym i marcu br. zorganizowanych w siedzibie Akcji Katolickiej przy parafii św. Floriana. Spotkanie te cieszyły się dużym zainteresowaniem starszych i młodych słuchaczy. Tam autor pokazywał nam oryginalne dokumenty, akta, ulotki, autentyczne listy i rozkazy na zmurszałych kartkach papieru. Mieliśmy tam również okazję poznać bohaterów Szarych Szeregów. Tych co prześladowani byli w więzieniach i obozach niemieckich, tych co zdołali uratować się i dożyć pięknych lat, nie zapominając o swym harcerskim rodowodzie i służąc Harcerstwu po dziś dzień. Autor książki w pracy swej korzystał ze zbiorów prywatnych. W toku badań zebrał ponad sto relacji w tym trzy spośród pięciu komendantów Okręgu Praga, czternaście spośród siedemnastu hufcowych, trzydzieści spośród byłych drużynowych i pięciu komendantów chorągwi. Bibliografia obejmuje ponad dwieście prac.
      Książkę, wydaną bardzo starannie, polecić należy wszystkim, a młodzieży praskiej szczególnie. Warto zapoznać się z pracą i walką o niepodległość, którą prowadzili nasi dziadkowie, babcie, mamy i ojcowie. Wydaje się, że książka Straż nad Wisłą powinna się znaleźć w każdej szkolnej bibliotece, a w bibliotekach publicznych naszej dzielnicy chyba obowiązkowo.